Het oedeem

De compressiekousen die u moet gebruiken verschillen sterk afhankelijk van uw probleem. Aangezien een stoornis in het lymfestelsel heel uiteenlopende gevolgen kan hebben op de lichaamsvorm, dienen de compressiekousen op maat gemaakt te worden. VenoTrain® curaflow-producten worden voor iedere patiënt op maat gemaakt en zijn in verschillende compressieklassen verkrijgbaar. U kunt dit het beste bespreken met uw arts of een deskundige van een medische speciaalzaak. In de speciaalzaak kan men uitgaande van uw aandoening en dagelijkse belasting, advies geven over het materiaal, de maat en de compressieklasse en kan het juiste model voor u worden uitgezocht.

In principe kunt u compressiekousen zonder doktersvoorschrift krijgen. In dat geval draagt u de kosten helemaal zelf.

De op maat gemaakte compressiekousen die gebruikt worden bij een lymf- of lipoedeem moeten door een gespecialiseerde arts voorgeschreven worden. Met het voorschrift kan een medische speciaalzaak een prijsopgave doen. Vaak neemt de ziektekostenverzekering de kosten volledig voor haar rekening. U hoeft alleen de eigen bijdrage betalen. Als u over het juiste doktersvoorschrift beschikt, kunt u twee keer per jaar nieuwe compressiekousen krijgen.

In principe moeten compressiekousen dagelijks worden gebruikt en de hele dag worden gedragen. Dat komt de lymfestroom ten goede en de kousen voorkomen zo dat het oedeem zich verder ontwikkelt. Bovendien verzachten ze de pijn waardoor u zich weer beter kunt bewegen.

Mocht u tijdens het dragen pijn krijgen, dan kunt u de compressiekousen ook eerder uitdoen. In dat geval moet u uw benen echter op een andere manier ondersteunen, door ze omhoog te leggen. Bespreek ook met uw arts of met een medewerker uit een medische speciaalzaak uw klachten en laat hen nakijken of u nieuwe kousen moet laten aanmeten.

's Nachts kunt u de kousen uitdoen omdat het lichaam zich dan gedurende een langere periode in een horizontale positie bevindt en de bloedvaten en/of lymfvaten niet voortdurend tegen de zwaartekracht in hoeven te werken.

Aangezien de compressiekousen nauw om de huid worden gedragen, blijven er naast stofdeeltjes ook huidschilfers en zweetbacteriën in de stof achter. Daarom moeten compressiekousen dagelijks gereinigd worden.  Dit kan het beste met de hand of in de wasmachine op 30° met een mild wasmiddel. Gebruik geen wasverzachter en laat de compressiekousen aan de lucht drogen (niet in de droogtrommel of op de verwarming) om de vezels niet te beschadigen en de werking van de compressiekous optimaal te houden.

Voor een optimaal effect sluiten compressiekousen nauw op de huid aan. Om de huid daarbij niet te veel te irriteren, kunt u er bij het kiezen van het model op letten dat de kous van zacht en huidvriendelijk materiaal is gemaakt. Zo kan de huid vocht afvoeren en tegelijkertijd 'ademen'.

Bij de op maat gemaakte compressiekousen voor lymf- en lipoedemen gaat het meestal om vlakbreiproducten. Deze worden met een naad gesloten die zo is gemaakt dat ook het draagcomfort aanzienlijk hoger wordt. Platte en zachte naden voorkomen drukpunten en schuurplekken.

Als de huid door het lange dragen toch uitdroogt of geïrriteerd raakt, dan zijn er speciale huidverzorgingsproducten die u kunt gebruiken nadat u de kous hebt uitgetrokken.

Afhankelijk van hoe ver het oedeem gevorderd is, heeft het lichaamsweefsel meer of minder ondersteuning van buitenaf nodig. De (compressie)druk, die bijvoorbeeld een compressiekous op het beenweefsel en de bloed- en lymfevaten die erdoorheen lopen uitoefent, wordt ingedeeld in zogenaamde compressieklassen (CCL). De klasse met weinig compressie is CCL 1. Die wordt onder andere gebruikt om spataders te voorkomen. De zwaarste klasse met een extra stevige compressie is CCL 4 en wordt bijvoorbeeld bij elefantiasis gebruikt.

Oedemen kunnen in verschillende stadia worden ingedeeld, afhankelijk van hoever de aandoening gevorderd is en de uitwerking ervan.

• Stadium 0: beschadiging van het lymfestelsel zonder zichtbaar oedeem
• Stadium 1: zachte, induwbare zwelling die wegtrekt als het lichaamsdeel omhoog ligt
• Stadium 2: verhard bindweefsel, oedeem neemt niet meer af door lichaamsdeel omhoog te houden
• Stadium 3: harde zwelling, evt. vergezeld van pijn en/of beperkte beweeglijkheid
• Stadium 4: sterke toename in omvang van het oedeem, gedeeltelijk in extreme mate

Die stadia dienen als oriëntering om de sterkte van de druk (compressie) en dus de compressieklasse (CCL) te bepalen. Welke compressieklasse in uw geval de juiste is, kan uw (huis)arts u vertellen.

Helaas worden chronische oedemen vaak pas laat opgemerkt. Als u het vermoedt dat u oedeem hebt, aarzel dan niet om u daarvoor te laten onderzoeken. Naast uw huisarts kunt u het beste ook een specialist raadplegen, bijvoorbeeld een internist, een vasculaire specialist, een fleboloog of een lymfoloog. Deze specialisten beschikken over de nodige technische apparatuur en knowhow om een oedeem vast te stellen en te bepalen om welke vorm het gaat. Samen met uw arts kunt u dan de toekomstige behandeling bespreken.