
Spataderen
Een zichtbare vaataandoening
Spataderen (of varices) zijn uitgezette, oppervlakkige aderen die ontstaan door een bloedstuwing. Ze komen vooral voor aan de kuiten of aan de binnenzijde van de bovenbenen en zijn door de huid heen zichtbaar. Ongeveer één op de vijf volwassenen heeft in meer of mindere mate last van spataderen.
Hoewel ze in het begin vaak als een cosmetisch probleem worden beschouwd, kunnen spataderen zonder behandeling leiden tot ernstigere complicaties zoals huidveranderingen, open beenwonden (ulcus cruris) of – in zeldzame gevallen – een levensbedreigende longembolie. Het is daarom belangrijk spataderen serieus te nemen.
Spataderen: Inhoudsopgave
Hoe herken je spataderen?

Spataderen zijn doorgaans goed zichtbaar (01): het klassieke ziektebeeld bestaat uit gekronkelde, knobbelige aderen die blauw of paars doorschemeren. Een mildere vorm is bezemrijs (02) – fijne rode of blauwe haarvaten die vertakkingen vormen onder de huid. Bezemrijs wordt meestal als onschuldig gezien en komen ook voor in het gezicht.
Symptomen van spataderen
Naast het zichtbare aspect kunnen spataderen zich uiten in verschillende klachten:
- Zware, vermoeide benen
- Een drukkend of gespannen gevoel, vooral bij warmte
- Nachtelijke kuit- en voetkrampen
- Gezwollen enkels en voeten (oedeem)
- Jeuk of branderig gevoel in de benen
- Stekende of zeurende pijn
Oorzaken: hoe ontstaan spataderen?
Spataderen ontstaan door het slecht functioneren van de aderkleppen in de aderen. Deze kleppen zorgen ervoor dat het bloed slechts in één richting – naar het hart – stroomt. Als ze niet goed sluiten, stroomt het bloed terug (reflux), hoopt zich op in de benen en verhoogt de druk op de aderwand. Hierdoor zetten de aderen uit en worden ze zichtbaar.
Primaire en secundaire varices
- Primaire varices ontstaan meestal door een aangeboren zwakte van het bindweefsel en komen vaker voor bij vrouwen, vooral naarmate ze ouder worden.
- Secundaire varices zijn het gevolg van een onderliggende aandoening, zoals een diepe veneuze trombose (DVT) of hartfalen, waarbij de bloedafvoer belemmerd is.
Risicofactoren
- Erfelijkheid
- Leeftijd
- Gebrek aan beweging. Langdurig staan of zitten (ook thuiswerk thuiswerk )
- Overgewicht
- Hormonale invloeden (zwangerschap, pilgebruik, menopauze)
- Beperkte fysieke activiteit
- Nauwe kleding of hoge hakken
- Roken en overmatig alcoholgebruik

Hoe kan je spataderen voorkomen?
Je kunt het risico op spataderen verkleinen door een gezonde leefstijl:
- Beweeg regelmatig: wandelen, fietsen, zwemmen en voetoefeningen bevorderen de spierpomp in je benen.
- Vermijd langdurig staan of zitten: sta op, loop rond of doe voetoefeningen tijdens je werk.
- Leg je benen omhoog om de veneuze terugstroom te ondersteunen.
- Draag comfortabele kleding en schoenen: vermijd knellende broeken of hoge hakken.
- Drink voldoende water en eet vezelrijk om constipatie (die de druk in het onderlichaam verhoogt) te voorkomen.
- Gebruik medische compressiekousen als preventieve maatregel, zeker als je aanleg hebt voor spataderen.
Maak kennis met onze VenoTrain micro
Onze meest geliefde compressiekous biedt comfortabele ondersteuning bij spataderen en is zeer prettig om te dragen door het hoge microvezelpercentage. Bovendien is VenoTrain micro beschikbaar in prachtige kleuren, waardoor ze ook nog eens erg stijlvol is.
Tip voor warme dagen:
Bij warmte zetten de aderen uit. Koel je benen regelmatig met koud water om de vaten te laten samentrekken en zo stuwing te verminderen.

Wat maakt spataderen gevaarlijk?
Als spataderen onbehandeld blijven, kan de veneuze druk blijven toenemen. Dit kan leiden tot chronische veneuze insufficiëntie (CVI), met klachten als:
- Langdurige zwellingen
- Huidverkleuring of verharding (hyperpigmentatie, lipodermatosclerose)
- Open wonden aan de benen (ulcus cruris venosum)
Daarnaast neemt het risico op trombose toe. Een bloedstolsel kan losraken en via de bloedsomloop een longembolie veroorzaken. Tijdige behandeling vermindert dit risico aanzienlijk.
Spataderen: neem ze serieus en zoek tijdig medische hulp
Verwaarloos spataderen niet als iets onbeduidends; laat ze op tijd onderzoeken en behandelen door een arts. In de meeste gevallen kan een geschikte behandeling het risico op ernstige complicaties aanzienlijk verminderen.
Belangrijk: spataderen moeten altijd door een arts worden beoordeeld. De arts stelt de diagnose vast en bepaalt het behandelplan om verdere schade te voorkomen.
Diagnose van spataderen
Bij vermoeden van spataderen is een consult bij de huisarts of vaatchirurg noodzakelijk. De arts onderzoekt of het om primaire of secundaire varices gaat, en sluit andere oorzaken van oedeem uit, zoals nier- of hartproblemen.
Diagnostiek gebeurt onder andere met:
- Lichamelijk onderzoek
- Duplex-echografie (echografie met kleurendoppler)
- Eventueel aanvullende beeldvorming bij complicaties
Behandeling van spataderen
De behandeling hangt af van de ernst van de klachten en de oorzaak. Vaak wordt gestart met conservatieve therapieën:
- Bewegingstherapie
- Compressietherapie met medische compressiekousen
Bij ernstigere vormen kunnen aanvullende ingrepen nodig zijn:
- Sclerotherapie: het ‘droogleggen’ van kleine spataderen met een vloeistof of schuim
- Laser- of radiofrequente behandeling: inwendige afsluiting van de ader
- Chirurgische ingrepen zoals:
- Stripping (verwijderen van de aangedane ader)
- CHIVA-methode (adersparend)
- Valvuloplastiek (herstel van aderkleppen)
In alle gevallen blijft compressietherapie ook na een ingreep essentieel voor een goed herstel.
Compressietherapie bij spataderen

Medische compressiekousen zorgen voor gecontroleerde druk van buitenaf op de benen. Dit heeft meerdere effecten:
- Compressie helpt de aderkleppen beter te sluiten
- De veneuze terugstroom verbetert
- De kans op oedeem en trombose neemt af
Compressiekousen zijn ook waardevol:
- Tijdens zwangerschap of reizen
- Bij staand of zittend werk
- Ter ondersteuning van het herstel en om het effect van een ingreep te behouden op lange termijn
VenoTrain compressiekousen van Bauerfeind
Compressiekousen zoals de VenoTrain micro of VenoTrain soft combineren effectieve compressie met hoog draagcomfort dankzij huidvriendelijke materialen en een moderne uitstraling. Ze zijn beschikbaar in verschillende uitvoeringen (kniekous, dijkous, panty). Daarnaast kun je kiezen uit een breed scala aan kleuren, waardoor je ze perfect kunt combineren met je outfit. Zelfs bij goed kijken zou je niet zeggen dat het compressiekousen zijn. Ongeacht de gelegenheid, je ziet er altijd stijlvol uit. Of je nu naar je werk gaat, een avondje uit plant of gewoon thuis ontspant, deze compressiekousen integreren moeiteloos in je dagelijks leven.
Dit vind je misschien ook interessant

Sporten die de gewrichten ontzien
Card subtitle
Problemen met de gewrichten? In beweging blijven geeft verlichting. Hier vind je de top 10 sporten die je gewrichten ontzien.